Надлежности на општините во управувањето со животната средина
Закон за животна средина (Сл. Весник на РМ 53/05)
Мониторинг на состојбата со животната средина
• Општините може да формираат локални мониторинг мрежи
• МЖСПП може да го делегира правото за мониторинг
• Општините можат да водат регистар на загадувачки материи и супстанции
• Општините можат да водат катастар за животната средина (на загадувачи, создавачи на отпад, заштитени подрачја)
• Подготвуваат извештај за состојбата со животната средина на секои три години
Подигнување на јавната свест и информирање
• Општината е должна да даде подршка на образованието во подигнувањето на јавната свест за животната средина
• Воспоставување на општински ден за животна средина
• Транспарентност на информациите за состојбата со животната средина
• Воспоставување на процедура и форма за доставување на податоци и одговарање на барањата
• Креирање на сопствен систем на ширење на информациите за животната средина (њеб страна, месечни извештаи и сл.)
Планирање на животната средина-ЛЕАПи
• Донесуваат ЛЕАП во согласност со НЕАП
• Донесуваат Локална агенда 21
Оцена на влијанието врз животната средина
• Општината спроведува стратегиска оцена на влијанието на одредени планови, програми или стратегии врз животната средина (СЕА- Стратегиц енвиронментал ассесмент)
• Видовите на планови за кои се спровредува СЕА ги утврдува Владата на РМ
• Стратегиската оцена ја спроведува градоначалникот
• Стратегиска оцена се врши и на ЛЕАП
• Неопходно е учество на јавноста во СЕА постапката
• Општината дава мислење за проекти по изготвена Студија за оцена на влијанието на проекти врз животната средина кои се спроведуваат на нејзина територија (ЕИА- Енвиронментал Импацт Ассесмент)
• Општината учествува во јавната расправа за ЕИА
Интегрирани еколошки дозволи
• Општините се надлежни за издавање на Б интегрирани еколошки дозволи
• Владата на РМ ги определува Б инсталациите
• Општината води Регистер на издадени Б дозволи
• Врши контрола на Б дозволите
• Организира учество на јавноста во издавањето на Б дозволи
• Општините доставуваат мислење за А дозволи кои ќе ги издава Министерството за животна средина и просторно планирање
• Општините можат да организираат јавни расправи при постапката за издавање на А дозвола
Дозволи за усогласување со оперативни планови
Влегува во сила на 1.01.2006 и претставува услов за продолжување на работата на постојните инсталации (производни капацитети)
• Општините се одговорни за издавање на дозволи за усогласување за Б инсталации
• Прават проценка на инсталациите според индустриските сектори и нивна идентификација
• Ги определуваат посебните услови за работа на Б инсталациите со оперативните планови
• Вршат контрола во спроведувањето на дозволите за усогласување
• Организираат учество на јавноста
Спречување и контрола на хаварии
• Операторите се должни да изготват внатрешен план за вонредни состојби и да го достават до општината
• Општините изготвуваат надворешен план за вонредни состојби
• Надворешните планови претставуваат дел од единствениот систем за заштита и спасување согласно Законот за заштита и спасување
• Општините овозможуваат пристап на јавноста до содржината на плановите
• Превземаат акции во случај на хаварии
• Потребно е да се определат инсталациите од територијата на општината кои вршат дејност на производство, транспорт и складирање на определено количество на опасни супстанции
Инспекциски надзор
• Градоначалникот овластува инспектор за животна средина согласно своите надлежности
• Приходите од мандатните казни изречени од овластените инспектори се приходи на општината
Закон за заштита на природата (Сл. Весник на РМ 67/04)
• Општините можат да предложат прогласување на заштитено подрачје што се наоѓа на нивна територија
• Учествуваат во подготовката на плановите за управување со заштитеното подрачје на територијата на општината
• Можат да влијаат за развој на еколошкиот туризам
• Да ја заштитат и промовираат сопствената култура
• Да ја заштитат сопствената архитектура
Закон за управување со отпад (Сл. Весник на РМ 68/04)
Планирање при управување со отпад
• Советите на општините донесуваат план за управување со отпад не пократок од три, а не подолг од шест години
• Советот донесува едногодишна програма за спроведување на планот за управување со отпадот
• Правните и физичките лица се должни сопствените програми да ги достават до општините
• Две или повеќе општини можат да донесат заеднички планови за управување со отпадот
• Општините доставуваат извештаи за спроведување на плановите и програмите до МЖСПП
Обврски на општините
• Општините се должни да се грижат за јавната чистота и за напуштениот отпад
• Донесуваат акти за собирање, селектирање и транспортирање на комуналниот и неопасниот отпад
• Реализираат проекти и спроведуваат инвестициони зафати за подобрување на состојбата со отпадот
• Постапуваат во согласност со правилата за постапување со отпадот
• Општините се директно надлежни за комуналниот отпад (отпадот од домаќинствата, комерцијалниот, индустриски неопасниот отпад и градежниот шут)
Постапување со отпадот
• Општините се должни да водат евиденција за создадениот отпад на нивна територија
• Извештаите да ги доставуваат до МЖСПП
• Со одлука на градоначалникот може да се отстрани отпад кој се наоѓа на приватен имот
• Советот на предлог на градоначалникот донесува посебни правила за постапување со комуналниот отпад и другите видови на неопасен отпад (број на контејнери по жител, начин и фреквенција на собирање, определување на местата и шемите за собирање и селектирање на отпадот, постапките за собирање на отпадот, казни и стимулативни мерки)
Начин на остварување на јавна услуга од општините
• За собирање и транспортирање на комунален отпад и одржување на јавна чистота општините можат да основаат јавно претпријатие, сами или со друга општина
• Можат да ја доверат на правни и физички лица кои поседуваат дозвола, преку јавен тендер со склучување на договор за давање услуги
Постапување со посебни видови опасен отпад
• На предлог на градоначалникот, советот ги определува местата за третман и отстранување на инертен отпад (градежен шут) во согласност со општинските планови
Основање на депонии
• Депонија за неопасен и инертен отпад може да основаат една или повеќе општини, домашно или странско правно лице
• МЖСПП издава дозвола за основање на депонија врз основа на планот за управување со отпад во РМ, пред започнување на постапката за издавање на посебни дозволи
• Владата на РМ може да основа депонија на сметка на општините ако не е основана депонијата или не е постигната согласност на општините, заради заштита на животната средина
Мониторинг и известување
• Општините развиваат и спроведуваат мониторинг за управување со отпад на нивната територија
• Општините се должни да обезбедат собирање на податоци за општата состојба со отпадот и истите да ги направат достапни на јавноста
• Општините можат да водат Катастар на создавачи на отпад на својата територија
Финансирање
• Цената на услугата за комунален отпад се определува врз основа на количеството и видот на отпадот кој може да биде утврден како денар по метар квадратен, денар по метар кубен или денар по килограм.
• За правните и физичките лица кои создаваат комерцијален отпад цената се утврдува со склучување на посебен договор
• За правните и физичките лица кои создаваат индустриски отпад, цената се утврдува со посебен договор склучен со овластено лице
• Советот може да определи надоместок за управување со отпад од 1-2% од цената за услугата, кој се користи за спроведување на планот за управување со отпад
• Средствата за наплатени казни на овластените инспектори за животна средина се приходи на општините
Надзор
• Постојат големи овластувања на овластените инспектори за животна средина во доменот на постапување со комуналниот, комерцијалниот и индустрискиот неопасен отпад
• Правните лица кои управуваат со отпадот во рок од три години треба да се усогласат со Законот за отпад (2008)
• Владата ќе донесе посебен пропис за постапувањето со отпадот до изградбата на регуларните депонии
Закон за квалитет на амбиенталниот воздух (Сл. Весник на РМ 67/04)
• МЖСПП може да пропише построги гранични вредности за емисии на предлог на советот, доколку постои надминување на емисиите на подрачјето на општината
• Општините учествуваат во изработката на Националниот план за заштита на амбиенталниот воздух
• Со националниот план се утврдуваат зоните и агломерациите од приоритетно значење, со определување на активностите кои треба да ги превземат општините
Локални програми и акционен план
• На предлог на градоначалникот, советот донесува програма за намалување на загадувањето и подобрување на квалитетот на амбиенталниот воздух
• За приоритетните зони и агломерации програмата ја донесува МЖСПП
• Во зоните и агломерациите каде постои реален ризик од надминување на пропишаните гранични вредности, општините донесуваат акционен план и други акти со предлог мерки
• Со мерките може да се ограничат или забранат одредени активности
Мониторинг и информативен систем
• Општините за следење на квалитетот на амбиенталниот воздух може да воспостават локални мрежи, со претходна согласност на МЖСПП
• Добиените податоци од мониторингот се должни да ги направат достапни до јавноста
• Општините се должни да ги достават до јавноста програмите и акционите планови
• Да обезбедат пристап до информации за загаденоста на воздухот
Закон за заштита од бучава во животната средина ( Сл. Весник на РМ 79/07)
Плански документи
• Општините се должни да ја спроведуваат утврдената заштитата од бучавата, каки и да го овозможат нејзиното спроведување.
• Советите на општините се надлежни за изработка, донесување, користење и чување на стратешки карти за бучава.
• Општините се должни да ги достават на одобрување стратешките карти за бучава до органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина.
• Советите на општините се надлежни за изработка, донесување, користење и чување на акциони планови за бучава.
• Општините се должни да ги достават на одобрување акционите планови за бучава до органот на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина.
• При постапка за издавање на одобрение за градба, општините се должни да утврдат дали планските документи за објектот ги исполнува посебните услови и мерки во врска со стандардите за заштита од бучавата.
Мониторинг
• Општините можат да воспостават локални мрежи за мониторинг на бучавата во животната средина.
• Општините донесуваат годишна програма за локалната мрежа на мониторинг на бучавата.
• Општините можат мониторингот на подрачјето на својата општина да го доверат на субјект кој во нивно име и на нивна сметка ќе го врши мерењето .
• Две или повеќе општини можат да основаат заедничка служба за вршење на мониторинг.
• Општините, податоците од мониторингот на бучавата ги доставуваат до надлежниот орган на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина.
• Општините можат да воспостават и одржуваат Катастар на создавачи на бучава во животната средина и истите најмалку еднаш да ги доставуваат до надлежниот орган на државната управа надлежен за работите од областа на животната средина.
• Податоците и информациите за состојбата со бучавата треба да се достапни на увид за јавноста.
Финансирање
• Средствата за управување со бучавата во животната средина во надлежност на општините се обезбедуваат од буџетите на општините.
• Средствата за формирање, работење, одржување и развој на локалните мрежи се обезбедуваат од буџетите на општините и други извори на средства утврдени со закон.
Надлежни органи
• Инспекциски надзор на примената на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон за работите во надлежност на општините го вршат овластените инспектори за животна средина на општините.
